Kaynak

IMDB: 8,1
Rotten Tomatoes: % 94
Manalı Filmler: 9,5
“Sinema Tarihinin En İyi 1000 Filmi” listesinde 765. sırada
“İnanç ve Sanat” sitesinin listesinde 93. sırada

Ingmar Bergman’ın anısına,
14 Temmuz 1918 – 30 Temmuz 2007

Bergman filmlerinin en önemli özelliklerinden biri kuvvetli imajlarla dolu olmalarıdır.

“Kaynak” ise en güçlülerinden biri.

Örneğin onlarca Bergman filminde rol alan Max Von Sydow hiçbir eserde burada olduğu kadar etkili değildir. Sakallı ama bıyıksız yüzü, tunçtan bir maskeyi andırır; o dönem İsveç paganizmden Hıristiyanlığa geçiş aşamasında olduğu için aşırı dindar bir kişiliği canlandıran Sydow, bazı sahnelerde Hz. İsa’nın öğütlediği gibi yumuşak bakışlı, şefkat dolu, eski alışkanlıkların rüzgarına kapıldığı anlarda ise cehennemden fırlamış gibi korkunçtur. Her iki ruh halini de olağanüstü bir yetkinlikle oynayan usta aktör, an be an birbirinden etkileyici duruş ve bakışlar sergiler. Fakat onun muhteşem imajları sadece oyunculuk gücünden gelmez, örneğin eşinin, diğer kızının (Ingeri), hatta küçük çobanın görüntüleri de hayli vurucudur.

Kuşkusuz büyük usta Sven Nykvist’in özenli siyah beyaz görüntüleri filmden fışkıran gücün yaratılmasına büyük katkıda bulunur. Ama Nykvist’in çalıştığı tüm diğer Bergman filmlerinden ayrı bir yeri vardır “Kaynak”ın, onun gücü Ortaçağ’ın yaşam koşulları içinde bunalan insanların, çaresiz bakışlarından, hatta perişan giysilerinden gelir bir ölçüde. Kuşkusuz senaryo (hep olduğu gibi) derinliklidir; basit bir intikam hikayesi anlatmaz, kurban kızın ve ailesinin olduğu kadar, genç kıza tecavüz eden çobanların da yaşantılarını çizer. Atmosferi en güçlü Bergman filmlerinden biridir “Kaynak”.

Felsefi açıdan da çok güçlüdür film; iki din arasındaki karşıtlık eser boyunca işlenir (örneğin Ingeri savaş ve ölüm tanrısı Odin’e inanır, tecavüzcülerden biri de kurbanın çantasından dökülen kilise mumlarını tekmeler. Kostümler ve jestler de farklı inançları simgeler). Ayrıca çeşitli sahnelerde iki dinin de simgeleri görselleştirilmiştir, örneğin film ateşle açılır, su ile kapanır (Pagan sembolleri). Böylece insanların “iki cami arası beynamaz” kalışlarına vurgu yapılır, henüz iki sistemden de bir rehber, bir yol gösterici olarak yararlanamamaktadırlar.

Bu nedenlerle film yönetmenin ünlü “inanç üçlemesi”ne ait olmasa da bu temayı işlediği en güçlü eserlerden biridir. Örneğin “Yedinci Mühür” inanmak isteyen bir adamın çığlığıdır; “Kaynak” ise haykıran bir soru işaretine benzer: “Neye inanacağız? Nasıl davranacağız?”

Ödülleri:
En İyi Yabancı Film dalında Oskar ve Altın Küre ödülleri; Kostüm dalında Oskar adaylığı.
Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye için yarıştı, Bergman’a özel ödül kazandırdı.

Meraklısına:
Uzmanlar Bergman’ın başarısında Nykvist’in büyük katkısı olduğunda hemfikir. Onunla çalışmaya başladıktan sonra Bergman daha doğal, daha gerçekçi ve her açıdan çok daha güçlü görüntüler elde etmeye başladı. Ayrıca Nykvist usta yönetmenin vurgulamak istediği anlamı kolay aktarabiliyor, üstelik bunu yaparken ana akım sinemanın anlatım biçimlerinin dışında kalmaktan, cesur denemelere girişmekten korkmuyordu (birlikte çalıştıkları filmler çok zor kamera hareketleriyle doludur). “Kaynak”, bu açıdan da çok önemli çünkü iki usta sanatçı ilk kez bu filmde işbirliği yaptılar.

Isaksson "Töres döttrar i Wänge" (Vange’li Töre’nin Kızları) isimli bir halk türküsünden hareketle senaryoyu yazmış.

Senaryolarını kendisi yazan Bergman, Isaksson’un kaleme aldığı üç metni yönetti. Aslen romancı olan yazar “Kaynak”tan iki yıl önce “Brink of Life”ı yazmıştı ve 1986’da kendi romanından “The Blessed Ones”ı perdeye uyarladı.

Haber Anı & Açık Gazete, 4 Ağustos 2012

Jungfrukällan / Virgin Spring / Genç Kız Pınarı / Kaynak / Bakire Bahar
Yönetmen: Ingmar Bergman
Senaryo: Ulla Isaksson
Yapımcılar: Ingmar Bergman, Allan Ekelund
Oyuncular: Max von Sydow (Töre), Birgitta Valberg (Märeta), Gunnel Lindblom (Ingeri), Birgitta Pettersson (Karin)
1960 İsveç yapımı, 89 dakika
DVD firması: Saga